Decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych kwestionująca, a nawet zmieniająca Twój status ubezpieczeniowy (np. poprzez wyłączenie Cię z ubezpieczeń społecznych z powodu uznania umowy za pozorną, nieprawidłowego zbiegu tytułów, czy kwestionowania statusu osoby współpracującej) wiąże się z długotrwałym i skomplikowanym procesem. W momencie otrzymania decyzji ubezpieczonemu grozi utrata prawa do świadczeń (zasiłków, emerytury) oraz konieczność zwrotu pobranych kwot wraz z odsetkami. Pamiętaj jednak, że ZUS nie jest ostatnią instancją. Prawo daje Ci narzędzia do walki, ale kluczowe jest, by każdy krok był przemyślany i merytoryczny.
Niniejszy artykuł w skrócie wskaże Ci jak przebiegać będzie postępowanie, które – miejmy nadzieje- zakończy się korzystnym dla Ciebie rozstrzygnięciem.
Postępowanie wyjaśniające ZUS i rola pisemnych wyjaśnień
Jeżeli ZUS będzie miał podejrzenia co do możliwych nieprawidłowości w Twoim statusie ubezpieczeniowym, to w pierwszej kolejności zostaniesz wezwany do złożenia odpowiedzi na standardowe pytania dotyczące zatrudnienia lub prowadzenia działalności. Wezwanie to pozwoli nie tylko na przedstawienie wyjaśnień, ale również podstawowego materiału dowodowego. Niemal identyczne wezwanie zostanie też skierowane do płatnika składek- pracodawcy, zleceniodawcy. W ten sposób ZUS uzyska obraz sytuacji z dwóch źródeł i na podstawie jego analizy wyda późniejszą decyzję.
Praktyka wskazuje, że wiele osób nie rozumiejąc powagi sytuacji przesyła do ZUS zdawkowe informacje. Często nie korzystamy z możliwości konsultacji z prawnikiem lub choćby osobą, która wcześniej przeszła podobne postępowanie. W ten sposób organ rentowy często uzyskuje niepełne informacje i przyjmuje niekorzystną dla nas interpretacje. Prowadzi to do wydania decyzji stwierdzającej niepodleganie ubezpieczeniom społecznym lub podleganie z innego tytułu niż ten zadeklarowany. Prawdziwym zagrożeniem jest przekazanie ZUS niekorzystnych dla nas informacji. Przykładowo: wskazanie, że będąc związanym umową zlecenie podlegało się kierownictwu przełożonego, miało się wyznaczone godziny i miejsce wykonywania zlecenia.
Już na tym wczesnym etapie warto przedstawić w ZUS wartościowe dowody naszego stanowiska. Musimy potwierdzić, że rzeczywistość jest zgodna z danymi zgłoszonymi do urzędu. Wzbogacenie wyjaśnień o szczegółową argumentację prawną nie jest konieczne, choć w wielu przypadkach pokaże urzędnikowi, że mamy świadomość czego dotyczy postępowanie i jesteśmy przygotowani na obronę swoich racji.
Decyzja ZUS i termin na odwołanie
Po przesłaniu wyjaśnień do ZUS organ najpewniej wyda decyzję. Decyzja może stanowić o umorzeniu postępowania, co jest dla nas bardzo korzystne lub stwierdzać wyłączenie nas z podlegania ubezpieczeniom społecznym z mocą wsteczną lub zmieniać tytuł– np. stwierdzić, że nie podlegamy ubezpieczeniu jako zleceniobiorca, ale jako pracownik.
Od momentu doręczenia decyzji- oficjalnego jej odebrania, mamy 1 miesiąc na przesłanie odwołania. Termin ten wydaje się długi, jednak w praktyce wymaga szybkiego działania– sama konsultacja z prawnikiem, znalezienie koniecznych dowodów może zająć nawet kilka tygodni. Materiał dowodowy, często wykraczający poza zbiór dokumentów, którymi dysponujemy, co także trwa. Ostatecznie samo sporządzenie odwołania, naniesienie niezbędnych poprawek i skompletowanie pisma może trwać kilka dni.
Jeżeli mamy już odwołanie to należy przesłać je do właściwego Sądu Okręgowego, za pośrednictwem ZUS, który wydał decyzję. Pismo musi wpłynąć najpierw do ZUS, gdzie organ wraz z aktami prześle je do Sądu. W tym momencie ZUS ma też prawo do autokontroli. Organ, po zapoznaniu się z argumentacją z odwołania i dowodami może zmienić decyzję bez angażowania Sądu, ale zwykle się to nie zdarza.
Odwołanie w tego rodzaju sprawach wysyłamy zwykle w 3 egzemplarzach (1 egzemplarz to odwołanie oraz załączniki-dowody)- po jednym dla każdego uczestnika postępowania- ZUS, Sąd, Płatnik Składek/ Ubezpieczony (często zapominany). Jeżeli odwołanie będzie wybrakowane- zostaniemy wezwani do uzupełnienia.
W treści odwołania, oprócz podstawowych danych musimy złożyć wniosek o zmianę decyzji na naszą korzyść, dalej istotne znaczenie maja wnioski dowodowe. Tutaj warto wymienić (i załączyć) wszelkie posiadane dokumenty potwierdzające nasze racje oraz możemy też powołać świadków. Przy każdym dowodzie należy napisać, jaki ma on cel- co ma wykazać. Odwołanie warto wzbogacić o argumentację prawną, wskazać wyroki innych Sądów, które są dla nas korzystne, podkreślić spełnienie ustawowych przesłanek podlegania z deklarowanego tytułu i brak podstaw dla decyzji ZUS. Na koniec- najważniejsze- trzeba opisać fakty- naszą codzienność podkreślając ponownie, że ZUS przyjmuje obraz niezgodny z rzeczywistością, co skutkowało wydaniem skarżonej decyzji.
Postępowanie Sądowe w I instancji (Sąd Okręgowy)
Odwołanie wraz z aktami organu rentowego i odpowiedzią na nie zostaje przekazane do Sądu. Odpowiedź na odwołanie sporządzona przez ZUS to zwykle powtórzenie argumentacji z decyzji, czasem organ odnosi się wprost do naszego stanowiska kilkoma zdaniami. Pierwsza decyzją Sądu będzie przesłanie do nas odpowiedzi na odwołanie z obowiązkiem odniesienia się, a płatnik składek- jako uczestnik, również otrzyma odpis odwołania i odpowiedzi celem zajęcia stanowiska i przedstawienia swojej wersji wydarzeń. W swojej odpowiedzi nie powinniśmy powielać treści odwołania, możemy odwołać się do nowego stanowiska ZUS, podsumować nasze najważniejsze twierdzenia i często przedstawić nowe dowody– jeśli wcześniej nie przywołaliśmy wszystkich.
W kolejnych etapach Sąd wyznaczy rozprawy, w czasie których przesłucha powołanych przez nas świadków. Świadkowie zostaną zapytani o okoliczności naszego zatrudnienia- wykonywania umowy cywilnoprawnej, faktu prowadzenia działalności- wszystko to w zależności od specyfiki naszej sprawy. Jeżeli sprawa opierać się będzie wyłącznie na dowodach w formie dokumentów Sąd może rozpoznać sprawę bez wyznaczania rozprawy, co najwyżej wzywając do zajęcia ostatecznego stanowiska w sprawie.
Niekorzystny wyrok, wniosek o uzasadnienie i postępowanie apelacyjne
Jeżeli uzyskamy niekorzystny wyrok, czyli taki, który nie zmienia decyzji zgodnie z naszym wnioskiem, koniecznym może okazać się wniesienie apelacji– sprawa trafi do Sądu Apelacyjnego, gdzie zostanie zbadana pod kątem naruszeń przez Sąd I instancji przepisów procesowych, materialnych, prawidłowości ustalenia faktów.
Aby w ogóle móc wnieść apelacje musimy w ciągu 7 dni od ogłoszenia wyroku zawnioskować do Sądu o jego uzasadnienie (najlepiej w całości). Bez pisemnego uzasadnienia wyroku nie będziemy mieli możliwości nawet wniesienia apelacji.
Jak już będziemy mieli uzasadnienie pisemne możemy rozpocząć jego analizę i sporządzić apelację. Apelacja nie powinna stanowić powtórzenia treści odwołania, ale wykazać błędy Sądu I instancji, zwłaszcza te w ocenie dowodów, prawidłowości samego prowadzenia postępowania (np. bezzasadne pominiecie dowodów). Nasza apelacja powinna sprowadzać się do wykazania, że wobec rzeczywistych okoliczności Sąd I instancji bezzasadnie poparł stanowisko ZUS, a zatem wyrok powinien zostać zmieniony, tak samo jak decyzja.
Termin na złożenie apelacji to 14 dni od doręczenia uzasadnienia. Ponownie przesyłamy ją do Sądu II instancji za pośrednictwem Sądu I instancji w ilości egzemplarzy odpowiadającej uczestnikom. W apelacji możemy zawnioskować też o przeprowadzenie dalszych dowodów- ponowne przesłuchanie świadków dotychczasowych na inne okoliczności, przesłuchanie nowych świadków, przeprowadzenie dowodu z nowych dokumentów. Pamiętajmy jednak, że zazwyczaj Sąd II instancji nie dopuszcza nowych dowodów, chyba że wykażemy brak możliwości ich przedstawienia przed Sądem I instancji albo nieprawidłowe ich pominięcie przez Sąd Okręgowy.
Jeżeli Sąd I instancji wydał dla nas wyrok korzystny, to możliwe jest, że to ZUS wniesie apelację i wtedy my zostaniemy wezwani do złożenia odpowiedzi na apelację. W tym piśmie należy bronić wyroku Sądu I instancji i odpowiedzieć na zarzuty organu rentowego.
Proces przed Sądem II instancji może przebiegać różnie. Sąd opierać się będzie na naszym stanowisku zawartym w apelacji i dalszych pismach procesowych. Jeśli nie ma potrzeby przeprowadzenia dowodów na rozprawie, to wyrok może zostać wydany na posiedzeniu niejawnym. Wyrok Sądu II instancji jest prawomocny i jedyna szansa na jego podważenie to skarga kasacyjna do Sądu Najwyższego– w tym celu warto ponownie zawnioskować o pisemne uzasadnienie i po jego otrzymaniu przeanalizować możliwość wniesienia tego nadzwyczajnego środka zaskarżenia.
Pomoc kancelarii w odwołaniu od decyzji ZUS
Negatywna decyzja ZUS w sprawie Twojego tytułu do ubezpieczeń społecznych to sygnał do natychmiastowego działania. Ta decyzja nie jest wyrokiem! Twoja szansa na zachowanie zasiłków, składek i przyszłej emerytury leży w rzetelnym udowodnieniu Twoich racji w Sądzie. Walka ta wymaga precyzyjnego gromadzenia dowodów, umiejętnego reagowania na pisma ZUS i znajomości bogatego orzecznictwa sądowego, które często stoi po stronie ubezpieczonych.
Nasza kancelaria specjalizuje się w sporach o podleganie ubezpieczeniom ZUS na każdym etapie. Oferujemy wsparcie na etapie wyjaśniającym (sporządzanie stanowiska i odpowiedzi na pytania), poprzez wniesienie odwołania od decyzji ZUS, aż po prowadzenie całego procesu sądowego, w tym sporządzanie apelacji i odpowiedzi na apelację ZUS.
Skontaktuj się z nami już dziś i skorzystaj z konsultacji prawnej! Kancelaria prowadzi sprawy na terenie całej Polski i oferujemy zdalne konsultacje, dzięki czemu uzyskacie Państwo fachową i szybką pomoc bez względu na miejsce zamieszkania lub lokalizację właściwego Sądu. Możliwe jest także uzyskanie konsultacji stacjonarnej w biurze kancelarii w Szczecinie, po wcześniejszym telefonicznym umówieniu dogodnego terminu.
Jeżeli potrzebujecie Państwo pomocy, wystarczy opisać swoją sytuację w wiadomości na adres e-mail: kontakt@bartoszkowalewski.pl, skorzystać z formularza lub umówić konsultację pod numerem: 455-516-281.
