Wprowadzenie renty wdowiej to jedna z najważniejszych zmian w polskim systemie ubezpieczeń społecznych. Choć przepisy wydają się jasne, w praktyce mogą pojawić się liczne problemy i spory z ZUS. ZUS może błędnie zinterpretować przepisy, co skutkuje zaniżeniem lub odmową wypłaty świadczenia. Zrozumienie zasad działania renty wdowiej i świadomość potencjalnych pułapek to klucz do dochodzenia swoich praw.
Czym jest renta wdowia?
Renta wdowia to świadczenie, które zostało wprowadzone w 2025 roku. Pierwsze wypłaty tego specyficznego świadczenia rozpoczęły się od lipca 2025 roku. Celem renty wdowiej jest zapewnienie wsparcia finansowego osobie, która utraciła współmałżonka, będącego ubezpieczonym lub emerytem/rencistą. Jest to świadczenie o charakterze alimentacyjnym- ma rekompensować utratę dochodu, który wcześniej pochodził od zmarłego małżonka.
Wszelkie regulacje ustawowe zostały zawarte w art. 95a ustawy o emeryturach i rentach z funduszu ubezpieczeń społecznych.
Zasada ogólna mówi, że każda osoba uprawniona zarówno do renty rodzinnej przysługującej po zmarłym małżonku, jak i własnego świadczenia emerytalnego lub renty z tytułu niezdolności do pracy może uzyskiwać oba te świadczenia. Dotychczas można było uzyskać tylko jedno z nich. Niestety, ale w takiej sytuacji oba świadczenia nie będą wypłacane w pełnej wysokości. Ustawodawca przewidział specyficzny przelicznik, gdzie jedno ze świadczeń wypłacone zostanie w całości, a drugie jedynie w wysokości 25%. Zawsze jednak to korzystniejsze świadczenie będzie wypłacane w pełnej wysokości.
Dwie opcje wyboru świadczenia
W związku z wyżej opisanymi warunkami możliwe jest uzyskanie dwóch różnych konfiguracji świadczeń.
- Pierwsza opcja to dalsze pobieranie pełnej renty rodzinnej po zmarłym małżonku oraz 25% własnego świadczenia emerytalnego lub renty z tytułu niezdolności do pracy.
- Druga opcja jest zupełnym przeciwieństwem pierwszej- decydujemy się na pobieranie 100% własnego wynagrodzenia oraz 25% przysługującej nam renty rodzinnej.
Trudno w tym miejscu ogólnie określić, która z powyższych opcji będzie najkorzystniejsza- wszystko zależy od indywidualnego przypadku. Jeżeli samodzielnie chcemy zdecydować, które świadczenie powinno być nam wypłacane w 100%, a które w 25% musimy zestawić obie kwoty. W przypadku, jeżeli ZUS błędnie określi wartość świadczenia korzystniejszego, zasadnym jest odwołanie się od decyzji i zaznaczenie w jaki sposób kształtują się odpowiednie proporcje. W takim przypadku decyzja powinna zostać zmieniona już w ramach autokontroli.
ZUS we wniosku o prawo do renty wdowiej (formularz ERWD) pozwala na samodzielne podjęcie decyzji lub pozostawienie wyboru ZUS, tak aby przyznane nam świadczenie kształtowało się najkorzystniej. To właśnie ta opcja wydaje się najbardziej zasadna i zapewniająca nam najbardziej optymalną wypłatę świadczenia.
Limity kwotowe, na które ZUS zwróci uwagę
Niestety, ale ustawodawca przewidział także maksymalny limit sumy obu świadczeń. Jest to trzykrotność kwoty najniższej emerytury. Od 1 marca 2025 do 28 lutego 2026 najniższa emerytura wynosi 1.878,91 zł brutto. W takiej sytuacji trzykrotność wyniesie 5.636,73 zł brutto.
Co więcej, do tego limitu zalicza się nie tylko rentę rodzinną i świadczenie własne, ale też świadczenia wypłacane przez instytucje zagraniczne oraz świadczenia i dodatki o charakterze innym niż jednorazowe wypłacane na podstawie ustawy lub na podstawie odrębnych przepisów.
W przypadku przekroczenia limitu dojdzie do automatycznego pomniejszenia należnej kwoty.
Kiedy ZUS może odmówić prawa do renty wdowiej i czy warto odwołać się do Sądu?
Mimo, że warunki uzyskania renty wdowiej są klarowne może zdarzyć się, że uzyskamy decyzję odmowną. W takiej sytuacji konieczne będzie rozważenie możliwości odwołania się do Sądu. Nie można wykluczyć, ze ZUS dokonał błędnych ustaleń, niewłaściwie zinterpretował przepisy lub błędnie wyliczył wartość świadczenia.
Przede wszystkim należy przeanalizować czy spełniamy wszystkie wymagane warunki uzyskania prawa do renty wdowiej, czyli czy spełniamy warunki uzyskania renty rodzinnej, o których mowa w art. 67 ust. 1 pkt 3 oraz art. 70 ustawy o emeryturach i rentach.
Wdowa lub wdowiec w chwili śmierci małżonka muszą mieć ukończone 50 lat lub być uznawani za osoby niezdolne do pracy. Ewentualnie, możliwe jest uzyskanie renty wdowiej, gdy wychowujemy jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnione do renty rodzinnej po zmarłym mężu, które nie osiągnęło 16 lat, a jeżeli kształci się w szkole – 18 lat życia, lub jeżeli sprawuje pieczę nad dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolnym do pracy, uprawnionym do renty rodzinnej. Możliwe jest także uzyskanie renty wdowiej, gdy małżonek stanie się niezdolny do pracy lub ukończy 50 lat w okresie 5 lat od śmierci małżonka lub po zakończeniu wychowywania wyżej wskazanego dziecka uprawnionego do renty rodzinnej.
Negatywna decyzja ZUS to nie koniec walki- pomoc kancelarii w odwołaniu
Otrzymanie decyzji o rencie wdowiej, zwłaszcza w kwocie niższej niż należna, jest rozczarowujące. ZUS często odrzuca wnioski, opierając się na formalnościach, a nie na faktycznej sytuacji. Pamiętaj jednak, że masz prawo walczyć o to, co Ci się należy.
Właśnie w takich sytuacjach jesteśmy po to, aby Ci pomóc. Oferujemy analizę Twojej sprawy, przygotowanie pisma odwołania, a także kompleksowe prowadzenie procesu sądowego. Pomożemy Ci prawidłowo sformułować odwołanie, a w razie potrzeby złożyć apelację.
Skontaktuj się z nami już dziś i skorzystaj z konsultacji prawnej! Kancelaria prowadzi sprawy na terenie całej Polski. Oferujemy zdalne konsultacje, dzięki czemu uzyskacie Państwo fachową i szybką pomoc bez względu na miejsce zamieszkania lub lokalizację właściwego Sądu. Możliwe jest także uzyskanie konsultacji stacjonarnej w biurze kancelarii w Szczecinie, po wcześniejszym telefonicznym umówieniu dogodnego terminu.
Jeżeli potrzebujecie Państwo pomocy, wystarczy opisać swoją sytuację w wiadomości na adres e-mail: kontakt@bartoszkowalewski.pl, skorzystać z formularza lub umówić konsultację pod numerem: 455-516-281.
